Güvenlik Payı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Güvenlik payı, yatırımcının hesapta bulundurması gereken minimum nakit veya menkul kıymet tutarını ifade eder ve genellikle borsada işlem gören türev ürünlerin alım satımında kullanılır. Bu makalede, güvenlik payının ne olduğu, nasıl hesaplandığı ve yatırımcılar için önemi üzerinde durulacaktır.

Güvenlik Payı Nedir?

Güvenlik payı, muhasebe alanında kullanılan bir kavramdır. Şirketlerin yasal düzenlemelere uyum sağlamak amacıyla oluşturdukları bir fon türüdür. Bu fon, şirketin ortaya çıkabilecek zararları karşılayabilmesi için kullanılır.

Güvenlik payı, şirketlerin bilançolarında ayrı bir hesapta tutulur ve herhangi bir zarar durumunda kullanılmak üzere ayrılır. Bu nedenle güvenlik payı, şirketlerin finansal istikrarını korumak ve riskleri minimize etmek için önemlidir.

Muhasebe kayıtlarında güvenlik payı genellikle “yasal yedek akçe” olarak adlandırılır ve net dağıtılabilir kârdan ayrılır. Yasal yedek akçe, şirketlerin kanunlar tarafından belirlenmiş bir oranda yaratması gereken bir fon türüdür. Bu fon, şirketin gelecekteki olası risklere karşı hazırlıklı olmasını sağlar.

Güvenlik Payının Kullanım Alanları

Güvenlik payı, bir işletmenin finansal risklerini yönetmek ve özellikle borçlarını ödemekte güçlük çekmesi durumunda kredi verenleri korumak amacıyla kullanılır. Kullanım alanlarından bazıları şunlardır:

1. Kredi verenlerin korunması: Güvenlik payı, kredi verenlerin borçlularının ödemelerinde güçlük çekmeleri durumunda, borçlarını ödemek için varlıklarını satma veya teminat gösterme haklarını kullanmalarını sağlar.
2. Risk yönetimi: Güvenlik payı, işletmelerin finansal risklerini yönetmelerine yardımcı olur. İşletme, varlıklarını satma veya teminat gösterme haklarını kullanarak finansal güçlüklerden kurtulabilir.
3. Yatırım: Güvenlik payı, yatırımcıların bir şirkete yatırım yaparken risklerini minimize etmelerine yardımcı olur. Şirketin borçlarına karşı güvence sağlayarak yatırımcıları korur.
4. Finansal planlama: Güvenlik payı, işletmelerin finansal planlama sürecinde kullanılabilir. İşletme, gelecekteki finansal zorlukları önceden tahmin edebilir ve güvenlik paylarını uygun şekilde ayarlayarak bu zorluklara hazırlıklı olabilir.

Güvenlik payının kullanım alanları, işletmenin finansal durumuna ve ihtiyaçlarına göre değişebilir. Ancak genel olarak, güvenlik payı işletmelerin finansal riskleri yönetmelerine ve kredi verenlerin korunmasına yardımcı olur.

Güvenlik Payı Nasıl Hesaplanır?

Güvenlik payı, bir şirketin hisselerindeki riski azaltmak amacıyla belirli bir miktarın ayrılmasıyla oluşturulan bir fon türüdür. Bu fon, şirketin faaliyetlerinde meydana gelebilecek olumsuz durumlara karşı bir güvenlik ağı sağlar.

Güvenlik payının hesaplanması, şirketin net kârının belli bir yüzdesinin ayrılması ile yapılır. Güvenlik payı genellikle net kârın %5 ila %10’u arasında belirlenir, ancak şirketin risk profiline ve sektöre göre bu oran değişebilir.

Güvenlik payı hesaplaması için kullanılan formül şu şekildedir:

Güvenlik Payı = Net Kâr x Güvenlik Payı Oranı

Örneğin, bir şirketin net kârı 1 milyon TL ise ve güvenlik payı oranı %5 olarak belirlenmişse, güvenlik payı hesaplaması şu şekilde yapılabilir:

Güvenlik Payı = 1.000.000 TL x 0,05 = 50.000 TL

Bu hesaplamaya göre, şirketin güvenlik payı 50.000 TL olacaktır. Bu fon, şirketin faaliyetlerinde oluşabilecek beklenmedik giderleri karşılamak veya borçları ödemek için kullanılabilir.

Güvenlik payının hesaplanma yöntemleri

Güvenlik payı hesaplanırken kullanılan yöntem, genellikle firmanın finansal yapısına, risk profiline ve yatırımın türüne bağlıdır. Burada bazı temel hesaplama yöntemleri açıklanabilir:

1. Basit Yöntem: Güvenlik payının basit hesaplama yöntemi, yatırımın değerini ve risk düzeyini dikkate alır. Bu yöntemde, güvenlik payı yatırımın değerinin belli bir yüzdesi olarak belirlenir. Örneğin, yatırımın %10’u bir güvenlik payı olarak belirlenebilir.
2. Beta Katsayısı Yöntemi: Bu yöntem, yatırımın beta katsayısına dayanır. Beta katsayısı, yatırımın hisse senedi piyasasındaki dalgalanmalar karşısındaki duyarlılığını ölçer. Yüksek beta katsayısı, yatırımın hisse senedi piyasasındaki dalgalanmalara karşı daha hassas olduğunu gösterir. Bu yöntemde, güvenlik payı yatırımın beta katsayısıyla çarpılarak hesaplanır.
3. Opsiyon Fiyatlandırma Yöntemi: Opsiyon fiyatlama yöntemi, yatırımın opsiyon fiyatlarına dayanarak güvenlik payının hesaplanmasına olanak tanır. Bu yöntem, yatırımın fiyat hareketlerinin belirsiz olduğu durumlarda kullanılabilir.

Güvenlik payının hesaplanması için kullanılan formüller de yönteme göre değişebilir. Örneğin, basit yöntem kullanılıyorsa, güvenlik payı hesaplamak için yatırım tutarı ile güvenlik payı yüzdesinin çarpımı kullanılabilir. Beta katsayısı veya opsiyon fiyatlama yöntemi kullanılıyorsa, daha karmaşık formüller gerekebilir.

Örneklerle güvenlik payının hesaplanması

Güvenlik payının hesaplanması, genellikle kredi veren kurumların uygulamalarına göre farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak, güvenlik payı hesaplaması aşağıdaki gibi yapılabilir:

Örneğin, bir kişi 100.000 TL kredi çekmek istiyor ve banka da %80 oranında teminat talep ediyor. Bu durumda, güvenlik payı hesaplaması şöyle yapılabilir:

• Kredi miktarı: 100.000 TL
• Güvenlik oranı: %80
• Hesaplama: 100.000 TL x %80 = 80.000 TL

Bu hesaplamaya göre, banka kişiden 80.000 TL’lik teminat talep edecektir. Eğer kişi kredi taksitlerini ödeyemezse, banka bu teminatı kullanarak kredi borcunu ödeyebilir.

Başka bir örnek vermek gerekirse, bir işletme yeni bir yatırım yapmak için bankadan 500.000 TL kredi çekmek istiyor. Banka da %70 oranında teminat talep ediyor. Bu durumda, güvenlik payı hesaplaması şöyle yapılabilir:

• Kredi miktarı: 500.000 TL
• Güvenlik oranı: %70
• Hesaplama: 500.000 TL x %70 = 350.000 TL

Bu hesaplamaya göre, banka işletmeden 350.000 TL’lik teminat talep edecektir. Eğer işletme kredi taksitlerini ödeyemezse, banka bu teminatı kullanarak kredi borcunu ödeyebilir.

Güvenlik payı ve güvenlik marjı arasındaki fark nedir?

Güvenlik payı, borçlu tarafından teminat gösterilen varlıkların kredi veren kuruluş tarafından belirlenen oranıdır. Güvenlik marjı ise, yatırımcıların zarar görmemesi için kredi veren kuruluşların belirlediği bir orandır.

Güvenlik payı hesaplama formülü nedir?

Güvenlik payı hesaplama formülü: Güvenlik Payı = (Teminat Değeri x Güvenlik Marjı Oranı) – Borç Tutarı şeklinde ifade edilir.