Eleştirel Düşünme Nedir? Nasıl Öğrenilir?

Eleştirel düşünme, fikirler arasındaki mantıksal bağlantıyı anlayarak açık ve rasyonel düşünme yeteneğidir. Ayrıca Eleştirel düşünme, Platon ve Sokrates gibi ilk Yunan filozoflarından bu yana pek çok tartışmanın ve düşüncenin konusu olmuştur ve modern çağda, örneğin sahte haberleri tanıma yeteneği gibi bir tartışma konusu olmaya devam etmiştir.

Eleştirel düşünme, yansıtıcı, analitik ve bağımsız düşünme yeteneği olarak tanımlanabilir. Bu, veriler, gerçekler, gözlemlenebilir fenomenler ve araştırma bulguları gibi kaynakların değerlendirilmesini içerir. Gelişmiş eleştirel düşünceye sahip kişiler, bir dizi bilgiden makul sonuçlar çıkarabilir ve sorunları çözmek veya karar vermek için yararlı ve daha az yararlı ayrıntıları kolayca ayırt edebilir.

Eleştirel düşünme nedir?

Eleştirel düşünme, sorunları çözmenin yollarını bulmak için sorunları dikkatli ve sistematik olarak analiz etme sürecidir. Birkaç olası çözümü tanımlamayı ve ardından her birini mantıksal olarak değerlendirmeyi, bunları birbirleriyle esaslarına göre karşılaştırmayı ve ardından en umut verici olduğu sonucuna vardığınızı seçmeyi içerir.

Neden Eleştirel Düşünmeye İhtiyacınız Var?

Meslek hayatınızın hangi döneminde olursanız olun, eleştirel düşünmeye ihtiyacınız var. İşverenler, mantıklı düşünmeyi kullanarak bir durumu değerlendirebilen ve en iyi çözümü sunan adaylar ister. Özellikle Eleştirel düşünme becerisine sahip bir kişi, bağımsız kararlar verebilecek ve sürekli kontrole ihtiyaç duymayacaktır.

Eleştirel düşünme becerileri hemen hemen her sektörde en çok aranan beceriler arasındadır çünkü eleştirel düşünme becerilerine sahip bir kişi şunları yapabilir:

• Fikirler arasındaki bağlantıları anlar.
• Argümanların ve fikirlerin önemini ve uygunluğunu belirler.
• Argümanları tanır, yapılandırır ve değerlendirir.
• Akıl yürütmedeki tutarsızlıkları ve hataları tespit edin.
• Sorunları tutarlı ve sistematik bir şekilde ele almak.
• Kişinin varsayımlarının, inançlarının ve değerlerinin gerekçesi üzerinde derinlemesine düşünür.

Eleştirel düşünme, düşünürün farkında olduğu koşullar altında mümkün olan en iyi çözüme ulaşmak için şeyleri belirli yollarla analiz etmek anlamına gelir. Daha yaygın bir dilde, mümkün olan en iyi sonuca varmak için bir düşünme biçimidir.

İdeal olarak, eleştirel düşünme nesnel olarak, yani kişisel duyguların, görüşlerin veya önyargıların etkisi olmadan yapılmalı ve yalnızca gerçek bilgilere odaklanmalıdır.

Eleştirel düşünme için ihtiyacımız olan beceriler

Eleştirel düşünebilmemiz için ihtiyaç duyduğumuz beceriler çeşitlidir ve gözlem, analiz, yorumlama, yansıtma, değerlendirme, çıkarım, açıklama, problem çözme ve karar vermeyi içerir.

Özellikle, iyi eleştirel düşünceye sahip bir kişi şunları yapabilmelidir:

• Bir konu veya problem hakkında objektif ve eleştirel bir şekilde düşünmek;
• Belirli bir konu ile ilgili olarak var olan farklı argümanları belirlemek;
• Ne kadar güçlü veya geçerli olduğunu belirlemek için bir bakış açısını değerlendirin;
• Kanıtlarda veya argümanlarda var olan herhangi bir zayıflık veya olumsuz noktanın farkına varın;
• Bir ifadenin veya argümanın arkasında hangi sonuçların yatabileceğine dikkat edin.
• Yapmak istediğimiz bir argüman için yapılandırılmış akıl yürütme ve destek sağlamak.

Eleştirel düşüncenizi nasıl geliştirebilirsiniz?

İyi olan şu ki, eleştirel düşünme yeteneğimiz mevcut zihniyetimize bağlı olarak değiştiğinden, çoğu zaman belirli rutin faaliyetler geliştirerek ve bunları ortaya çıkan tüm sorunlara uygulayarak eleştirel düşünme yeteneğimizi geliştirmeyi öğrenebiliriz.

Teoriyi anladığınızda, eleştirel düşünme becerilerinizi geliştirmek tutarlılık ve pratik gerektirir. Eleştirel düşünmeyi geliştirmek için standart bir prosedür olmamasına rağmen, ısrar edebileceğiniz beceriler vardır:

1. Durumun belirlenmesi

Eleştirel düşünme sürecindeki ilk adım, durumu veya sorunu ve onu etkileyebilecek faktörleri belirlemektir. Durumun ve ilgili kişilerin, grupların veya faktörlerin net bir resmini elde ettikten sonra, bir soruna ve olası çözümlerine daha derinden inmeye başlayabilirsiniz.

Herhangi bir yeni durum, sorun veya senaryo ile karşı karşıya kaldığınızda, durumun zihinsel bir envanterini çıkarmak için bir dakikanızı ayırın ve kendinize aşağıdaki soruları sorun:

• Bunun olmasının nedeni ne gibi görünüyor?
• Nihai sonuçlar nelerdir ve nasıl değişebilirler?

2. Araştırma

Bir konuyla ilgili argümanları karşılaştırırken, bağımsız araştırma yapma yeteneği esastır. Argümanların ikna edici olması amaçlanmıştır. Bu, lehlerine sunulan gerçeklerin ve rakamların bağlam dışı olabileceği veya şüpheli kaynaklardan gelebileceği anlamına gelir. Bununla mücadele etmenin en iyi yolu, bağımsız olarak doğrulamak, bilginin kaynağını bulmak ve araştırmanızı yapmaktır.

3. Önyargıları Tanımlamak

Bu beceri son derece zordur çünkü aramızdaki en yetenekli kişiler bile önyargıları fark edemez. Ancak eleştirel bir düşünür, bilgiyi objektif olarak değerlendirmek için elinden gelenin en iyisini yapar. Bir argümanın her iki tarafının iddialarını değerlendirdiğiniz için kendinizi bir yargıç olarak düşünün, ancak her iki tarafın da sahip olabileceği önyargıları da hesaba katmanız gerekecek.

Kararınızı bulanıklaştırabilecek kendi kişisel önyargılarınızı nasıl bir kenara bırakacağınızı öğrenmek de aynı derecede önemlidir ve muhtemelen daha zordur. Olaylara farklı bakış açılarından bakmayı öğrenmek için bu çok önemli olduğundan, kendi düşünce ve varsayımlarınıza meydan okuma cesaretine sahip olmalısınız.

İlk olarak, önyargı olduğunun, öznel olduğunuzun farkında olmalısınız. Bu nedenle, bir bilgiyi veya bir argümanı değerlendirirken kendinize şu soruları sorun:

• Bundan kim yararlanır?
• Bu bilgilerin kaynağı güvenilir mi?
• Belirli bilgiler gözden kaçıyor, yok sayılıyor veya dışarıda bırakılıyor mu?

4. Sonuç çıkarma yeteneği

Sunulan bilgilere dayanarak sonuç çıkarma ve sonuç çıkarma yeteneği, eleştirel düşünmede ustalaşmak için önemlidir. Bilgi her zaman ne anlama geldiğini açıklayan bir özet ile gelmez. Genellikle sağlanan bilgileri değerlendirmeniz ve ham verilere dayanarak sonuçlar çıkarmanız gerekecektir.

Çıkarsama yeteneği, bir senaryoyu değerlendirirken olası sonuçları tahmin etmenize ve keşfetmenize olanak tanır. Tüm sonuçların doğru olmayacağını da belirtmek önemlidir.

Değerlendirilecek yeni bir senaryo veya durumla karşı karşıya kaldığınızda, önce ipuçlarını göze çarpan şekilde görüntülenen başlıklar, resimler ve istatistikler gibi şeyleri tespit etmeye çalışın ve ardından neler olduğunu düşündüğünüzü sormak için bir noktaya değinin.

5. Uygunluğun belirlenmesi

Zor bir senaryo sırasında eleştirel düşünmenin en zorlu kısımlarından biri, hangi bilgilerin dikkate alınmasının en önemli olduğunu bulmaktır. Birçok senaryoda, size alakalı görünebilecek, ancak dikkate alınması gereken küçük veriler olabilecek bilgiler sunulacaktır.

Bu nedenle, bilginin uygunluğunu belirlemenin en iyi yolu, bulmaya çalıştığınız şeyde net bir yön belirlemektir. Bir çözüm bulmanız mı gerekiyor? Bir desen tespit etmeniz mi gerekiyor? Nihai hedefinizi anlarsanız, neyin alakalı olduğu konusunda kendi kararınızı oluşturmak için bunu kullanabilirsiniz.

Bununla birlikte, net bir hedefle bile, hangi bilgilerin gerçekten alakalı olduğunu belirlemek zor olabilir. Bununla mücadele etmek için bir strateji, alaka düzeyine göre sıralanmış fiziksel bir veri listesi yapmaktır. Buradan, daha fazla değerlendirme için listenin ortasındaki ve altındaki daha az belirgin konulara odaklanabilirsiniz.

Eleştirel düşünme örnekleri

Eleştirel düşünmeyi gerektiren durumlar sektörden sektöre değişiklik gösterir. Bazı örnekler şunları içerir:

• Bir triyaj hemşiresi eldeki vakaları gözden geçirir ve hastaların hangi sırayla tedavi edileceğine karar verir.
• Bir tesisatçı, bir projeye en uygun malzemeleri değerlendirir.
• Bir avukat kanıtları inceler ve bir davayı kazanmak veya mahkeme dışında anlaşmaya karar vermek için bir strateji geliştirir.
• Bir yönetici, müşteri geri bildirim formlarını analiz eder ve bu bilgileri, çalışanlar için bir müşteri hizmetleri eğitim oturumu geliştirmek için kullanır.

Objektif olmak, eleştirel düşünmenin temel bir parçasıdır. Bu, kişisel görüş, duygu veya varsayımların düşünme şeklimizi etkilemesine izin vermeden soruna bakmak anlamına gelir. Güçlü bir eleştirel düşünür, bir konuyu yalnızca kapsamlı ve tarafsız bir araştırma yaptıktan sonra toplanan gerçeklere ve bağlama dayalı olarak analiz eder.

İlgili makale: İletişim Becerileri