Bilanço Nedir ve Nasıl Hazırlanır?

Bilanço, bir şirketin tüm borçlarını ve öz kaynaklarını toplam varlıklarından çıkararak hesaplanan, bir kuruluşun sözde “defter değerini” bildiren bir mali tablodur. Bu makalede, bilançonun ne anlama geldiğini, işlevini ve kullanımını ele alacağız.

Bilanço Nedir?

Bilanço, bir şirketin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıkları, borçları ve özkaynaklarını gösteren finansal bir tablodur. Bu tablo, şirketin finansal durumunu ölçmek ve yönetmek için kullanılır. Varlıklar, şirketin sahip olduğu fiziksel veya maddi varlıkları (örneğin, gayrimenkul, araçlar, stoklar, nakit, vb.) ve finansal varlıkları (örneğin, tahviller, hisse senetleri, vb.) temsil eder.

Borçlar, şirketin ödemesi gereken finansal yükümlülükleri (örneğin, kredi borçları, borç senetleri, vb.) temsil eder. Öz kaynaklar ise, şirketin hissedarlarına ait olan sermaye ile elde edilen kârları ve zararları gösterir. Bilanço, şirketin mali sağlığını ölçmek, kârlılığını ve borç yükümlülüklerini değerlendirmek için önemlidir. Bilanço, diğer finansal tablolarla birlikte kullanılarak, yatırımcılar, analistler ve diğer ilgili tarafların şirketin finansal durumunu anlamasına yardımcı olur.

Bilanço Ne için Kullanılır?

İşletmeler, bilançolarını aşağıdaki amaçlarla kullanabilir:

1. Finansal Analiz: Bilanço, bir şirketin finansal durumunu analiz etmek için kullanılır. Şirketin varlıkları, borçları ve özkaynaklarına bakarak şirketin likiditesini, borç yükünü ve finansal performansını değerlendirmek mümkündür.
2. Yatırım Kararı: Bilanço, bir şirketin yatırım potansiyelini değerlendirmek için kullanılır. Yatırımcılar, şirketin varlıklarının, borçlarının ve özkaynaklarının dağılımına bakarak şirketin sağlam bir finansal yapıya sahip olup olmadığını ve yatırım yapmaya değer olup olmadığını belirleyebilirler.
3. Kredi Kararı: Bankalar ve diğer kredi veren kuruluşlar, bir şirketin kredi başvurusunu değerlendirirken, bilançosuna bakarlar. Bilançodaki bilgiler, kredi başvurusunun onaylanıp onaylanmayacağına veya kredi faiz oranının belirlenmesine yardımcı olabilir.
4. Vergi Beyannameleri: Şirketler, vergi beyannamelerini hazırlarken bilanço bilgilerini kullanırlar. Bilanço, bir şirketin aktif ve pasifleri, gelirleri ve giderleri gibi finansal bilgilerini içerir. Bu nedenle, şirketlerin vergi beyannameleri hazırlamak için bilançoları kullanmaları gerekir.
5. Stratejik Kararlar: Bilanço, bir şirketin stratejik kararlarını desteklemek için kullanılabilir. Örneğin, bilanço, bir şirketin nakit akışını ve finansal yapılarını gösterirken, gelecekteki yatırımları, büyümeyi veya borç ödemelerini destekleyebilir.

Bu nedenlerden dolayı, bir şirketin bilançosu, finansal kararlar vermek ve işletme yönetimini planlamak için önemli bir kaynaktır.

Bilançonun Önemi

Bilançonun önemi, bir şirketin finansal sağlığı hakkında bilgi sağlamasıdır. Şirketlerin bilançoları, yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgili taraflar tarafından incelenir ve analiz edilir. Bu analiz, şirketin borçlarını ödeme kabiliyeti, nakit akışı durumu ve işletme faaliyetlerindeki performansı gibi konularda bilgi sağlar.

Bilanço ayrıca, bir şirketin finansal kararlarını verirken yöneticilerin kullanabileceği önemli bir araçtır. Şirketin finansal durumunu izleyerek, yöneticiler şirketin mali kaynaklarını yönetme ve gelecekteki faaliyetler için stratejiler oluşturma konusunda daha bilinçli kararlar alabilirler.

Bilançolar Nasıl Çalışır?

Bilanço, aktifler, pasifler ve özkaynaklar olmak üzere üç ana bölümden oluşur.

Aktifler, bir şirketin sahip olduğu varlıkları temsil eder. Bunlar, nakit, alacaklar, stoklar, maddi duran varlıklar, yatırımlar ve diğer varlıklar gibi unsurlardan oluşabilir.

Pasifler, bir şirketin sahip olduğu borçları temsil eder. Bunlar, kısa vadeli borçlar, uzun vadeli borçlar ve diğer yükümlülükler gibi unsurlardan oluşabilir.

Özkaynaklar, bir şirketin sahip olduğu varlıkların değerini aşan tüm fonları temsil eder. Özkaynaklar, şirketin sahip olduğu hisse senetleri, ödenmiş sermaye, kur farkları rezervleri, kâr dağıtımı gibi unsurlardan oluşabilir.

Bilanço Türleri Nelerdir?

Bilanço, bir şirketin finansal durumunu gösteren temel bir finansal rapordur. Bilanço, birçok farklı şekilde hazırlanabilir ve sunulabilir. En yaygın bilanço türleri şunlardır:

1. Sınıflandırılmış Bilanço: Bu bilanço türü, varlıkların ve borçların kısa vadeli ve uzun vadeli olarak ayrıldığı bir bilanço çeşididir. Bu tür bilançoda, şirketin ödeme süresine göre varlıkları ve borçları ayrılmıştır.
2. İşlevsel Bilanço: Bu bilanço türü, varlıkların ve borçların şirketin işlevsel faaliyetlerine göre ayrıldığı bir bilanço türüdür. İşletme faaliyetleri, yatırım faaliyetleri ve finansman faaliyetleri olarak ayrılmıştır.
3. Dikey Bilanço: Bu bilanço türü, varlıkların ve borçların yan yana gösterildiği bir bilanço türüdür. Bu tür bilançoda, aktifler solda, pasifler ise sağda gösterilir.
4. Yatay Bilanço: Bu bilanço türü, bir şirketin belirli bir tarihteki bilançosu ile önceki yıllardaki bilançolarının karşılaştırıldığı bir bilanço türüdür. Bu tür bilançoda, farklı yılların bilançoları yan yana gösterilir.
5. Konsolide Bilanço: Bu bilanço türü, birden fazla şirketin bilançolarının birleştirildiği bir bilanço türüdür. Bu tür bilançoda, şirketlerin varlıkları, borçları ve özkaynakları birleştirilerek tek bir bilanço haline getirilir.

Bu bilanço türleri farklı amaçlar için kullanılabilir ve her biri farklı bir bakış açısı sağlayabilir. Şirketler, özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre farklı bilanço türleri kullanabilirler.

Bilanço Nasıl Hazırlanır?

Bilanço hazırlamak, işletmenin finansal durumunu ölçmek için önemli bir adımdır. İşletmeler genellikle aşağıdaki adımları izleyerek bilanço hazırlarlar:

1. Varlıkların Sınıflandırılması: Varlıklar, işletmenin sahip olduğu her şeyi ifade eder. Varlıklar, likit (nakit, banka hesapları), alacaklar (borçluların ödeme yapması gereken miktar), stoklar (satış için hazır olan ürünler), sabit kıymetler (binalar, makineler, araçlar gibi) gibi sınıflara ayrılabilir. Varlıklar, bilançonun sol tarafında yer alır.
2. Borçların Sınıflandırılması: Borçlar, işletmenin borçlandığı herhangi bir şeyi ifade eder. Borçlar, kısa vadeli (kısa vadede ödenmesi gereken borçlar), uzun vadeli (uzun vadede ödenmesi gereken borçlar) olarak sınıflandırılabilir. Borçlar, bilançonun sağ tarafında yer alır.
3. Özkaynakların Sınıflandırılması: Özkaynaklar, işletmenin sahiplerinin veya hissedarlarının şirkete yatırdığı parayı ifade eder. Özkaynaklar, hisse senetleri, kar dağıtımları, yeniden değerleme fonları gibi unsurlardan oluşabilir. Özkaynaklar, bilançonun sağ tarafında borçlarla karşılaştırılabilir.
4. Varlık ve Borçların Değerlendirilmesi: Varlıkların ve borçların değerleri, işletmenin finansal durumunu etkiler. Varlıkların değerleri, örneğin stokların doğru değerlendirilmesi gibi faktörlere bağlıdır. Borçlar, işletmenin ödeme kabiliyetine bağlı olarak değerlendirilir.
5. Bilançonun Hazırlanması: Varlıklar, borçlar ve özkaynaklar listelendikten sonra, bilanço hazırlanır. Bu, varlıkların borçlardan ve özkaynaklardan ne kadarını finanse ettiğini gösterir. Bilanço, varlıkların toplam değerini, borçların toplam değerini ve özkaynakların toplam değerini içerir.

Bilanço hazırlarken, işletmelerin finansal durumlarını doğru bir şekilde yansıtmak için dikkatli olmaları önemlidir. Yanlış bilgi veya hatalar, yanlış finansal kararlar alınmasına neden olabilir. Bu nedenle, işletmelerin bilanço hazırlama sürecinde, finansal uzmanların yardımını almak faydalı olabilir.

Bilanço Örneği

Aşağıda bir bilanço örneği verilmiştir:

YIL	Dönen Varlıklar	Duran Varlıklar	Toplam Varlıklar	Kısa Vadeli Borçlar	Uzun Vadeli Borçlar	Özkaynaklar
2021	500.000 TL	700.000 TL	1.200.000 TL	400.000 TL	300.000 TL	500.000 TL
2020	450.000 TL	650.000 TL	1.100.000 TL	350.000 TL	250.000 TL	500.000 TL

Yukarıdaki tablo, bir işletmenin 2021 ve 2020 yılları için bilançosunu göstermektedir. Dönen varlıklar, işletmenin bir yıl içinde nakit paraya dönüştürebileceği veya tüketebileceği varlıkları ifade eder. Bu varlıklar genellikle stoklar, alacaklar, banka hesapları gibi likit varlıklardan oluşur. Duran varlıklar ise işletmenin bir yıldan daha uzun süre boyunca kullanacağı varlıklardır. Bu varlıklar genellikle gayrimenkuller, makine ve ekipmanlar, patentler gibi uzun vadeli varlıklardan oluşur.

Toplam varlıklar ise dönen varlıklar ve duran varlıkların toplamıdır. Kısa vadeli borçlar, bir yıl içinde ödenmesi gereken borçları ifade eder. Bu borçlar genellikle ticari borçlar, kısa vadeli krediler ve vergi borçları gibi borçlardan oluşur. Uzun vadeli borçlar ise bir yıldan daha uzun sürede ödenmesi gereken borçlardır. Bu borçlar genellikle uzun vadeli krediler, tahvil ve bono gibi borçlardan oluşur.

Özkaynaklar ise işletmenin sahiplerinin işletmeye yaptığı yatırımları ve işletmenin kârını ifade eder. Özkaynaklar, işletmenin varlıklarının finansmanında kullanılan kaynakları ifade eder.

Yukarıdaki örnekte, işletmenin toplam varlıkları 2021 yılında 1.200.000 TL ve 2020 yılında 1.100.000 TL olarak görülmektedir. Kısa vadeli borçlar, 2021 yılında 400.000 TL ve 2020 yılında 350.000 TL’dir. Uzun vadeli borçlar, 2021 yılında 300.000 TL ve 2020 yılında 250.000 TL’dir. İşletmenin özkaynakları ise her iki yılda da 500.000 TL’dir.

Bilançonun Avantajları Nelerdir?

Bilançonun birçok avantajı vardır. Bazıları şunlardır:

1. İşletmenin mali durumunu gösterir: Bir bilanço, işletmenin varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını gösterir. Bu, işletmenin mali durumunu anlamak için önemli bir araçtır. İşletmenin finansal durumu, potansiyel yatırımcılar, kredi verenler ve iş ortakları tarafından değerlendirilebilir.
2. Karlılık analizi yapılabilir: Bilanço, işletmenin karlılığını değerlendirmek için de kullanılabilir. Özkaynaklar, işletmenin kârının bir kısmını veya tamamını ifade eder ve bu da işletmenin karlılığını belirlemeye yardımcı olur.
3. İşletmenin nakit akışı yönetimi sağlanabilir: Bilanço, işletmenin nakit akışı yönetimine yardımcı olabilir. Dönen varlıkların toplamı, işletmenin likiditesini gösterir ve borçların toplamı, işletmenin borç yükünü gösterir. Bu bilgiler, işletmenin nakit akışının planlanması ve yönetilmesinde kullanılabilir.
4. İşletme yönetimi için karar alınabilir: Bilanço, işletme yönetimi için önemli kararlar alınmasına yardımcı olabilir. İşletmenin mali durumunun anlaşılması, işletmenin finansman gereksinimlerinin belirlenmesi ve işletmenin stratejik planlarının geliştirilmesine yardımcı olabilir.
5. Vergi beyannameleri hazırlanabilir: Bir bilanço, işletmenin vergi beyannamesini hazırlamak için de kullanılabilir. Vergi beyannamelerinde, işletmenin varlıklarının, borçlarının ve özkaynaklarının değerleri bildirilmelidir.

Bilançoların avantajlarından yararlanmak için, işletme sahipleri ve yöneticileri düzenli olarak bilanço hazırlamalı ve güncel tutmalıdır.

Bilançonun Dezavantajları Nelerdir?

Bilançonun bazı dezavantajları şunlar olabilir:

1. Değerleme sorunları: Bilançoda yer alan varlıkların ve borçların değerlemesi bazen zor olabilir. Özellikle, stoklar, gayrimenkuller ve yatırım portföyleri gibi varlıkların doğru değerlemesi konusunda zorluklar yaşanabilir.
2. Gerçeği tam olarak yansıtmayabilir: Bilanço, işletmenin mali durumunu tam olarak yansıtmayabilir. Örneğin, işletme sahipleri, varlıkların ve borçların değerini artırmak veya azaltmak için bazı muhasebe yöntemleri kullanabilirler. Bu nedenle, bilanço bazen gerçeği tam olarak yansıtmayabilir.
3. Sadece belirli bir zamana ait bilgi verir: Bilanço, sadece belirli bir zamana ait bilgi verir ve işletmenin gelecekteki performansını tahmin etmek için kullanılamaz. Dolayısıyla, bilanço, işletmenin sadece geçmiş performansını değerlendirmek için kullanılabilir.
4. Yönetim dışı kişiler için anlaşılması zor olabilir: Bilanço, finansal terimler ve muhasebe kavramları içerir, bu nedenle yönetim dışı kişiler için anlaşılması zor olabilir. Bu nedenle, bilanço, işletmenin finansal durumunu anlamak için bazı eğitim ve deneyim gerektirir.
5. Sadece sayısal bilgiler içerir: Bilanço, sadece sayısal bilgiler içerir ve işletmenin performansı hakkında daha kapsamlı bir görünüm sunmaz. İşletmenin stratejisi, yönetim kalitesi ve müşteri memnuniyeti gibi diğer faktörler, bilanço dışındaki kaynaklardan elde edilmelidir.

Bu dezavantajlar, bilançonun doğru bir şekilde kullanılması ve yorumlanması durumunda önemli ölçüde azaltılabilir. Ancak, işletme sahipleri ve yöneticileri, bilançonun sınırlamalarını anlamalı ve işletme performansını değerlendirmek için diğer araçları da kullanmalıdır.